Bước sang năm 2025, ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc chứng kiến sự kiện đặc biệt khi hơn 500.000 xe đã qua sử dụng được xuất khẩu ra thị trường quốc tế, nhưng bất ngờ là đến 80% trong số đó chưa từng chạy một cây số nào. Hiện tượng này phản ánh những chuyển biến sâu sắc trong chiến lược sản xuất và xuất khẩu của nước này, đồng thời mở ra những tranh luận sôi nổi về chất lượng, uy tín và tương lai của ngành ô tô Trung Quốc trên bản đồ toàn cầu.
Bối cảnh ngành ô tô Trung Quốc và áp lực xuất khẩu
Ngành ô tô tại Trung Quốc đang trải qua giai đoạn biến động lớn với sự phát triển nhanh chóng dẫn đến dư thừa công suất sản xuất. Áp lực cạnh tranh gay gắt trên thị trường nội địa khiến nhiều nhà sản xuất phải tìm kiếm các kênh tiêu thụ mới. Trong bối cảnh hạn chế về tăng trưởng tiêu thụ xe mới ở trong nước, việc mở rộng xuất khẩu trở thành một giải pháp được ưu tiên nhằm giảm thiểu tồn kho và duy trì sự ổn định của ngành.
Dư thừa công suất và cuộc chiến giá trong nước
Sự phát triển quá nóng của ngành sản xuất ô tô tại Trung Quốc đã tạo ra tình trạng dư thừa công suất nghiêm trọng. Các nhà máy phải vận hành hết công suất để không gây thiệt hại tài chính, dẫn đến việc hàng loạt mẫu xe tồn đọng trên thị trường. Cạnh tranh về giá trong nước ngày càng khốc liệt khiến lợi nhuận của các hãng giảm sút, buộc họ phải tìm cách giải phóng lượng xe tồn kho thông qua các kênh xuất khẩu khác nhau.
Khó khăn trong xuất khẩu ô tô mới chính thức
Việc đưa xe mới ra thị trường quốc tế gặp nhiều thách thức do các quy chuẩn kỹ thuật và yêu cầu kiểm định cao hơn ở nhiều quốc gia nhập khẩu. Thêm vào đó, rào cản thương mại và thuế quan làm cho chi phí xuất khẩu ô tô mới tăng lên đáng kể. Điều này khiến không ít doanh nghiệp ô tô Trung Quốc gặp khó khăn trong việc xây dựng thương hiệu và mở rộng thị phần ở nước ngoài, buộc họ phải chuyển hướng sang các giải pháp thay thế.
Chiến lược xuất khẩu xe cũ “chưa đi nổi 1 km”
Trước những áp lực đó, một chiến lược táo bạo đã được triển khai: xuất khẩu hàng trăm nghìn chiếc xe đã qua sử dụng nhưng thực chất chưa chạy một mét nào. Những chiếc xe này được đăng ký là xe cũ nhưng gần như còn nguyên bản từ nhà máy, giúp doanh nghiệp dễ dàng vượt qua các rào cản kiểm định so với việc xuất khẩu xe mới. Phương thức này giúp đẩy lượng tồn kho ra nước ngoài nhanh chóng, đồng thời tận dụng lợi thế về giá cả để chiếm lĩnh thị trường mục tiêu.
Phân tích thị trường xe cũ xuất khẩu của Trung Quốc
Thị trường xe cũ xuất khẩu của Trung Quốc đã chứng kiến sự gia tăng mạnh mẽ về số lượng trong những năm gần đây. Đây không chỉ là con số biểu hiện cho sức mua mà còn cho thấy xu hướng chuyển dịch chiến lược kinh doanh của các nhà sản xuất ô tô lớn nhất châu Á này. Các quốc gia châu Á, Đông Âu và châu Phi trở thành điểm tập trung chính của dòng xe cũ mang thương hiệu Trung Quốc, mở ra tiềm năng lợi nhuận đáng kể và cơ hội phát triển lâu dài nếu được quản lý bài bản.
Thị trường xe cũ xuất khẩu năm 2025
Tăng trưởng số lượng xe cũ xuất khẩu qua các năm
Số liệu thống kê cho thấy lượng xe cũ xuất khẩu từ Trung Quốc đã tăng đều đặn mỗi năm kể từ đầu thập niên 2020, với tốc độ tăng trưởng đặc biệt mạnh mẽ trong giai đoạn vừa qua. Việc thúc đẩy hoạt động bán hàng ra nước ngoài giúp đa dạng hóa nguồn thu và giảm sức ép tồn kho từ thị trường nội địa vốn đang bão hòa.
Đặc điểm thị trường mục tiêu Nga, Đông Nam Á, Trung Đông, châu Phi
Các khu vực như Nga, Đông Nam Á, Trung Đông và châu Phi được lựa chọn làm điểm đến chính cho dòng xe cũ chưa chạy vì tại đây nhu cầu về phương tiện giá rẻ còn rất lớn cùng với mức độ kiểm soát kỹ thuật chưa quá khắt khe như ở các quốc gia phát triển. Thêm vào đó, chính sách thuế và nhập khẩu cũng tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiêu thụ loại hàng hóa này.
Giá trị và tiềm năng lợi nhuận từ thị trường quốc tế
Dòng xe cũ chất lượng tốt nhưng có giá bán thấp tạo ra cơ hội sinh lời cao cho các nhà sản xuất khi tiếp cận được nhóm khách hàng mới chưa từng tiếp xúc với thương hiệu Trung Quốc trước đây. Với việc thiết lập hệ thống phân phối rộng khắp cũng như hỗ trợ kỹ thuật phù hợp, doanh thu từ thị trường quốc tế hứa hẹn sẽ trở thành nguồn đóng góp quan trọng cho ngành công nghiệp ô tô nước này.
Tranh cãi xung quanh việc xuất khẩu xe cũ “chưa đi km”
Việc hàng trăm nghìn chiếc xe cũ không chạy một mét vẫn được gửi ra nước ngoài đã gây ra nhiều luồng ý kiến trái chiều trong giới chuyên môn cũng như cộng đồng người tiêu dùng quốc tế. Những tranh luận xoay quanh nguyên nhân thực sự của hiện tượng này cũng như tác động lâu dài đối với uy tín thương hiệu ô tô Trung Quốc đang ngày càng trở nên gay gắt.
Nguyên nhân dư thừa sản xuất và doanh số “ảo”
Một phần nguyên nhân bắt nguồn từ việc sản xuất vượt xa nhu cầu thực tế khiến tồn kho tăng cao. Số liệu bán hàng được báo cáo có thể bị bóp méo hoặc tạo doanh số giả nhằm đáp ứng chỉ tiêu kế hoạch tài chính hoặc hỗ trợ định hướng phát triển trong ngắn hạn. Đây là yếu tố then chốt dẫn đến hiện tượng hàng loạt xe chưa từng vận hành lại trở thành mặt hàng chủ lực được xuất khẩu dưới danh nghĩa xe đã qua sử dụng.
Tác động tiêu cực đến thị trường quốc tế
Việc nhập khẩu số lượng lớn xe cũ ‘chưa đi nổi 1 km’ có thể làm mất cân bằng cung cầu tại các thị trường tiếp nhận khi khiến giá bán giảm sâu hoặc tạo ra sự cạnh tranh không lành mạnh với các thương hiệu địa phương hoặc quốc tế có tên tuổi lâu đời hơn. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến các đại lý và người dùng cuối do thiếu hụt dịch vụ hậu mãi chuẩn chỉnh đi kèm.
Rủi ro về uy tín thương hiệu Trung Quốc toàn cầu
Hình ảnh về chất lượng sản phẩm có thể bị tổn hại nghiêm trọng khi dòng xe hơi mang danh ‘cũ’ nhưng thực chất chưa từng vận hành lại không đáp ứng đúng kỳ vọng sử dụng lâu dài hoặc gặp khó khăn bảo trì tại nơi tiêu thụ. Điều này khiến người tiêu dùng quốc tế hoài nghi năng lực thực sự cũng như cam kết dịch vụ sau bán hàng từ phía nhà sản xuất Trung Quốc.
Bóp méo dữ liệu kinh tế và phản ứng từ lãnh đạo ngành
Hiện tượng này cũng làm sai lệch bảng cân đối kinh tế liên quan đến sản lượng ô tô thực tế được tiêu thụ hay vận hành tại cả hai thị trường nội địa lẫn quốc tế. Trước tình hình đó, lãnh đạo ngành đã bắt đầu cảnh báo về nguy cơ thiếu minh bạch thông tin và đề nghị xây dựng những quy định chặt chẽ hơn nhằm kiểm soát chặt chẽ nguồn gốc cũng như tình trạng sử dụng thật sự của phương tiện trước khi được phép xuất khẩu.
Hệ quả và thách thức đối với ngành ô tô Trung Quốc
Việc thúc đẩy xuất khẩu số lượng lớn xe cũ chưa sử dụng tạo nên những ảnh hưởng sâu rộng đối với toàn bộ chuỗi giá trị ngành công nghiệp ô tô tại Trung Quốc cũng như trên phạm vi toàn cầu. Không những đặt ra thử thách cạnh tranh mà còn gây khó khăn trong việc duy trì cam kết dịch vụ hậu mãi cũng như ảnh hưởng tới sự phát triển bền vững lâu dài của nền công nghiệp đầy tiềm năng này.
Số lượng xe cũ xuất khẩu tăng nhanh giai đoạn 2021-2025
Cạnh tranh độc hại tại các thị trường nước ngoài
“Áp lực giá rẻ” từ dòng xe chưa đi km khiến các đối thủ truyền thống tại các khu vực nhập khẩu gặp khó khăn lớn khi họ phải đối mặt với mức giá cạnh tranh dựa trên yếu tố chất lượng và độ tin cậy thấp hơn so với chuẩn mực chung trên thế giới.
Thiếu hụt dịch vụ hậu mãi và bảo hành cho người dùng cuối
“Chiến lược đẩy hàng” bằng cách xuất khẩu số lượng lớn nhưng thiếu sự đầu tư tương xứng vào mạng lưới dịch vụ kỹ thuật khiến khách hàng cuối cùng thường xuyên gặp rắc rối khi cần bảo trì hoặc sửa chữa, từ đó làm giảm niềm tin vào toàn bộ hệ sinh thái thương hiệu.
Sự ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của ngành
“Tình trạng mất cân đối giữa tăng trưởng sản lượng và chất lượng dịch vụ kéo theo nguy cơ phá vỡ lòng tin khách hàng kéo dài sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng tới vị thế thương hiệu toàn cầu cũng như khả năng mở rộng thị phần lâu dài của ngành ô tô Trung Quốc.”
Chính sách quản lý và biện pháp siết chặt xuất khẩu
“Trước những hệ quả rõ ràng từ hoạt động kinh doanh dựa trên dòng sản phẩm ‘xe chưa đi km’, chính phủ cùng cơ quan quản lý đã bắt tay vào xây dựng khung pháp lý mới nhằm kiểm soát chặt chẽ hơn quy trình cấp phép và giám sát hoạt động nhập – xuất khẩu liên quan tới loại phương tiện này.”
Các quy định mới về cấp phép xuất khẩu từ năm 2026
“Nghị định mới áp dụng kể từ năm 2026 yêu cầu tất cả doanh nghiệp tham gia vào hoạt động này phải tuân thủ các điều kiện nghiêm ngặt bao gồm kiểm tra chất lượng bắt buộc trước khi cấp phép để tránh việc đưa ra thị trường những phương tiện không đạt chuẩn.”
Giới hạn chuyển nhượng xe sau đăng ký
“Chính sách hạn chế việc chuyển nhượng liên tục sau khi đăng ký lần đầu nhằm tránh tình trạng ‘đánh tráo’ danh nghĩa giữa xe mới và xe đã qua sử dụng nhưng thực chất gần như mới hoàn toàn.”
Kiểm soát giấy phép dựa trên quyền sở hữu và ưu đãi thuế
“Việc điều chỉnh giấy phép liên quan trực tiếp tới quyền sở hữu giúp ngăn ngừa tình trạng luân chuyển giấy tờ giả hoặc gian lận khai báo nhằm hưởng ưu đãi thuế không chính đáng.”
Những lo ngại về khoảng trống quản lý với xe đã qua sử dụng
“Mặc dù có nhiều cải tiến nhưng vẫn tồn tại những khoảng trống quản lý đặc biệt là với nhóm xe đã qua nhiều chủ sở hữu hoặc thay đổi giấy tờ không rõ ràng gây khó khăn cho công tác giám sát chính xác.”
Giải pháp dài hạn và triển vọng ngành ô tô Trung Quốc
“Để vượt qua thách thức hiện tại, ngành ô tô Trung Quốc cần xây dựng những chiến lược mang tính bền vững nhằm cân bằng giữa nhu cầu phát triển kinh tế với yêu cầu nâng cao chất lượng dịch vụ cũng như uy tín thương hiệu trên bình diện quốc tế.”
Các giải pháp đối phó với tình trạng xe chưa đi km được xuất khẩu
Cải thiện môi trường cạnh tranh nội địa, giảm trợ cấp không hợp lý
“Việc tái cấu trúc hệ thống hỗ trợ nhằm đảm bảo cạnh tranh công bằng sẽ giúp làm giảm áp lực tồn kho đồng thời tạo điều kiện cho các doanh nghiệp nâng cao chất lượng sản phẩm thay vì chỉ tập trung vào số lượng.”
“Phát triển nền tảng mua bán xe đã qua sử dụng minh bạch theo mô hình quốc tế”
“Tăng cường mạng lưới dịch vụ hậu mãi ở thị trường quốc tế”
“Xây dựng hệ thống chăm sóc khách hàng đa dạng vùng miền cùng đội ngũ kỹ thuật viên chuyên nghiệp góp phần giải quyết triệt để vấn đề bảo trì bảo dưỡng – yếu tố then chốt gia tăng giá trị trải nghiệm người dùng.”
“Cân bằng giữa tăng trưởng xuất khẩu và bảo vệ thương hiệu”
“Việc xác lập tầm nhìn dài hạn nhằm giữ gìn danh tiếng thương hiệu sẽ giúp tránh được những hậu quả khôn lường do tập trung quá mức vào doanh số hoặc lợi ích kinh tế tức thời; đồng thời góp phần củng cố vị thế vững chắc trên bản đồ ngành công nghiệp toàn cầu.”
“Tổng kết xu hướng ngành ô tô Trung Quốc năm 2025”
“Năm 2025 đánh dấu bước ngoặt quan trọng khi hơn nửa triệu chiếc xe cũ của Trung Quốc được đưa ra thị trường quốc tế nhưng phần lớn vẫn nằm trong trạng thái gần như mới hoàn toàn – chưa từng vận hành một mét nào. Hiện tượng này phản ánh sâu sắc những thử thách nội tại cùng chiến lược ứng phó sáng tạo nhưng cũng đầy rủi ro mà ngành công nghiệp ô tô nước này đang trải qua. Việc hoàn thiện chính sách quản lý đồng thời xây dựng nền tảng dịch vụ minh bạch sẽ quyết định rất lớn đến khả năng duy trì vị thế cạnh tranh bền vững cùng hình ảnh thương hiệu trên đấu trường toàn cầu trong tương lai gần.”
